تجربه واقعی بیماران؛ ترسها، سوالها و چالشهای عصبکشی
در گفتگوهای کاربران، یک نکته مشترک دیده میشود: بیشتر افراد قبل از عصبکشی دندان، ترس شدیدی دارند. این ترس معمولاً از این تصور میآید که «عصبکشی خیلی درد دارد» یا «ممکن است درست انجام نشود و درد ادامه پیدا کند». در تجربه برخی افراد، جلسه اول کمی سختتر بوده و فشار یا درد هنگام پاکسازی کانالها حس شده است. بعضیها هم گفتهاند پس از اتمام کار، تا چند روز احساس سنگینی یا درد تیرکشنده در فک یا لثه داشتهاند.
چالشهای پرتکراری که بیماران مطرح کردهاند:
«چرا بعد از عصبکشی هنوز درد دارم؟»
«آیا این درد طبیعی است یا مشکلی وجود دارد؟»
«مرحلهی فایلکشی یا تمیز کردن کانال دقیقاً چه اتفاقی میافتد؟»
«اگر بیحسی کامل نباشد، چه باید کرد؟»
«آیا احتمال دارد عصبکشی نیاز به تکرار داشته باشد؟»
«چه مدت طول میکشد تا دندان بعد از درمان آرام شود؟»
بسیاری از بیماران گفتند که ترس قبل از درمان بیشتر از خود عمل بوده. و افرادی که تجربه خوبی داشتهاند، معمولاً اشاره کردهاند که:
دندانپزشک با حوصله و آرامسازی توضیح داده است.
بیحسی کامل و چند مرحلهای انجام شده است.
درمان در دو جلسه و با دقت انجام شده است، نه عجلهای.
در مقابل، کسانی که تجربهی سختتری داشتند، بیشتر دربارهی:
بیحسی ناکافی
تمیز نشدن کامل کانالها
فشار زیاد ابزارها
نبود توضیح و همراهی عاطفی در هنگام درمان
گلایه داشتند.
پاسخ دکتر فرشاد بیات (دندانپزشک و جراح فک و صورت / اسمایل هوم کلینیک)
«ترس از عصبکشی کاملاً طبیعی است، اما واقعیت این است که عصبکشی اصولی نباید درد داشته باشد. علت تفاوت تجربهها، در سه عامل اصلی است:
شدت التهاب عصب
روش و تکنیک بیحسی
دقت در پاکسازی کامل کانالهای ریشه
در مواردی که عصب هنوز در مرحله التهاب شدید است، بیحسی اولیه ممکن است کامل عمل نکند. در این حالت ما از بیحسیهای مرحلهای و تزریق تکمیلی استفاده میکنیم تا بیمار هیچ درد حس نکند. اگر بیمار اضطراب زیادی داشته باشد، تکنیکهای آرامسازی و مکالمهکنترل (Talk-Down) کمک میکند تا بدن به بیحسی بهتر جواب دهد.
در مورد درد بعد از درمان:
احساس سنگینی، تیرکشیدن خفیف و حساسیت به فشار تا ۲ تا ۵ روز طبیعی است.
اما اگر درد شدید و مداوم بیش از یک هفته وجود داشته باشد یا هنگام فشار، درد تیز و موجدار ایجاد شود، ممکن است یکی از کانالها نیاز به بررسی مجدد داشته باشد. این بدان معنا نیست که درمان اشتباه بوده، بلکه گاهی ساختار ریشهها پیچیده است و نیاز به تکمیل یا پالیش داخلی دارد.
در اسمایل هوم کلینیک، ما قبل از درمان:
ریشهها را با سیبیسیتی یا عکس دقیق بررسی میکنیم
درمان را مرحلهبهمرحله بدون عجله انجام میدهیم
و پس از کار، برنامه مراقبتی و هشدارهای لازم را بهطور شفاف به بیمار توضیح میدهیم
هدف ما این است که بیمار بداند در هر لحظه چه اتفاقی میافتد.
وقتی بیمار میفهمد چه چیزی طبیعی است و چه چیزی نیاز به پیگیری دارد، ترس جای خود را به احساس کنترل میدهد. لبخند بدون درد فقط نتیجه درمان نیست، نتیجه همراهی و آگاهی است.»
تجربهمحور: سوالات واقعی بیماران + پاسخ دکتر
۱. «چرا بعضیها میگن عصبکشی خیلی درد داره؟»
بسیاری از کاربران گفتهاند هنگام شروع درمان، «بیحسی کامل نشده» و سوزش یا فشار حس کردهاند.
این حالت معمولاً زمانی رخ میدهد که عصب دندان در مرحله التهاب شدید باشد و بدن به بیحسی معمولی جواب کامل ندهد.
در این شرایط، تا وقتی بیحسی چندمرحلهای و تزریق عمیق انجام نشود، امکان ارام شدن کامل درد وجود ندارد.
پاسخ دکتر بیات:
«وقتی التهاب شدید باشد، یکبار بیحسی کافی نیست؛ ما بیحسی تکمیلی میزنیم تا درد صفر شود.»
۲. «بعد از عصبکشی چرا دندون هنوز درد میکنه؟ طبیعیه؟»
خیلی از کاربران نوشتهاند که بعد از درمان، هنگام جویدن یا لمس دندان حس سنگینی و تیر کشیدن دارند.
این حالت تا ۳ تا ۵ روز طبیعی است، چون بافت اطراف ریشه هنوز ملتهب و حساس است.
اما اگر درد تیز و شدید بیش از یک هفته ادامه پیدا کند، ممکن است یکی از کانالها نیاز به پالیش یا تکمیل داشته باشد.
پاسخ دکتر بیات:
«درد خفیف و فشار تا چند روز طبیعی است؛ درد تیز و طولانی نیاز به بررسی دارد.»
۳. «مرحله تمیز کردن کانالها (فایلکشی) دقیقاً چیه؟ چرا بعضیا میگن اینجاش سخته؟»
کاربران گفتهاند هنگام حرکت ابزار داخل ریشه «فشار» حس کردهاند.
در فایلکشی، دندانپزشک با ابزارهای ظریف، بافت عفونی داخل ریشه را خارج میکند.
این مرحله دردناک نیست، اما اگر بیحسی کامل نباشد یا بیمار مضطرب باشد، فشار آزاردهنده بهنظر میرسد.
پاسخ دکتر بیات:
«فایلکشی درد ندارد؛ فقط احساس فشار است و با بیحسی مناسب کاملاً قابل کنترل است.»
۴. «چرا هنگام عکسبرداری بعضیا حس خفگی یا تهوع میگیرن؟»
کاربران نوشتهاند: «صفحه عکس را ته حلق میگذارند و حس خفگی میگیرم.»
این حالت به دلیل حساسیت شدید گگ رفلکس (رفلکس تهوع) است.
بعضی افراد دهان کوچکتر، زبان بزرگتر یا اضطراب بیشتری دارند و این حس را شدیدتر تجربه میکنند.
پاسخ دکتر بیات:
«برای افراد با رفلکس قوی، از صفحات کوچکتر و تکنیک آرامسازی تنفس استفاده میکنیم.»
۵. «آیا عصبکشی همیشه باید تو دو جلسه انجام بشه؟»
برخی بیماران تجربه یکجلسه و برخی دوجلسه داشتند.
تعداد جلسات به شدت عفونت بستگی دارد:
اگر عفونت فعال باشد → دو جلسه با داروی داخل کانال
اگر التهاب کم باشد → یک جلسه کافی است
پاسخ دکتر بیات:
«تعداد جلسات بستگی به التهاب دارد؛ مهم دقت است، نه سرعت.»
۶. «اگر بعد از عصبکشی دندونم لق یا بلندتر حس بشه، یعنی مشکل داره؟»
کاربران زیاد نوشتهاند: «احساس میکنم دندون بلندتر از بقیه است.»
این حس طبیعی است، چون بافت اطراف ریشه هنوز متورم و ملتهب است،
و مغز سیگنال موقعیت را اشتباه تفسیر میکند.
پاسخ دکتر بیات:
«احساس بلند بودن دندان تا چند روز طبیعی است و بهتدریج برطرف میشود.»
۷. «چطور بفهمم درد بعد از درمان طبیعی است یا باید زنگ بزنم؟»
درد خفیف، نبضدار، یا هنگام جویدن تا ۵ روز → طبیعی
درد شدید، بیدارکننده، یا همراه با تورم بیش از یک هفته → نیاز به بررسی
پاسخ دکتر بیات:
«شاخص تشخیص، شدت و طول درد است؛ اگر مطمئن نیستید، تماس بگیرید.»
۸. «آیا ممکنه نیاز باشه عصبکشی دوباره انجام بشه؟»
در برخی تجربهها، کاربران گفتهاند: «بعد از مدتی دوباره درد گرفتم و دکتر گفت باید تجدید عصبکشی بشه.»
این موضوع معمولاً در دندانهایی رخ میدهد که:
ریشههای پیچیده دارند
درمان قبلی در مرکز غیرتخصصی انجام شده
یا عفونت عمیق بوده
پاسخ دکتر بیات:
«اگر ساختار ریشه پیچیده باشد، گاهی نیاز به تکمیل یا بازدرمانی است؛ این طبیعی و قابل مدیریت است.»
